Ο ΕΛΜΜΕ στο Ποντικι Art

Ο ΕΛΜΜΕ στο ΠΟΝΤΙΚΙ-ART

Ένα «σπίτι» για τους ξεριζωμένους

Της Έλενας Γαλανοπούλου http://topontiki.gr/article/34860

Ετοιμάζεται το πρώτο Ελληνικό Μουσείο Μετανάστευσης στον Πειραιά, στα πρότυπα αντίστοιχων μουσείων του εξωτερικού, στο οποίο ο επισκέπτης θα μπορεί να νιώσει, να συναισθανθεί και συνεπώς να σκεφτεί πάνω σε μια στάση ζωής βασισμένη στην αρχή της ισότητας και της αποδοχής του διαφορετικού. 

Αγράμματοι, αθώοι, πάμφτωχοι, με μοναδικό προσόν τη σωματική τους ακεραιότητα κι έναν μπόγο με ρούχα, ταξίδευαν στοιβαγμένοι για είκοσι πέντε μέρες ως «φορτίο» στα ανήλιαγα αμπάρια ενός πλοίου που τους μετέφερε από τον Πειραιά στη Νέα Υόρκη. Πόσο διέφεραν οι συνθήκες με τις οποίες μετανάστευαν οι Έλληνες προς την Αμερική τις δεκαετίες του 1900-1920, αναζητώντας μια «νέα Γη της Επαγγελίας», σε σχέση με όσους μετανάστες καταφτάνουν σήμερα στην Ελλάδα για να σώσουν ή να καλυτερέψουν τη ζωή τους; Μήπως, τελικά, ο πόνος του «ξεριζωμού» και η νοσταλγία της πατρίδας είναι τα κοινά στοιχεία που συναντά κανείς σε οποιαδήποτε ιστορία μετανάστευσης;

Τα μέλη του Συλλόγου «Ελληνικό Μουσείο Μετανάστευσης» οραματίζονται να προβληθεί η μετανάστευση στο πρώτο ελληνικό μουσείο με σχετικό θέμα που πρόκειται να δημιουργηθεί, στα πρότυπα άλλων αντίστοιχων του εξωτερικού.

«Η Ελλάδα, μια κατ’ εξοχήν χώρα εξαγωγής μετανάστευσης για πάνω από δύο αιώνες, με εκατομμύρια μετανάστες σε όλα τα μέρη του κόσμου και εκατοντάδες χιλιάδες μέσα σ’ αυτήν, είναι ντροπή να μην διαθέτει Μουσείο Μετανάστευσης», σημειώνει χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος Αντώνης Χατζής στον διαδικτυακό τόπο του Συλλόγου ΕΛΜΜΕ, που στοχεύει αρχικά στη δημιουργία και ακολούθως στη συνεχή υποστήριξη και ανάπτυξη ενός τέτοιου μουσείου στην Ελλάδα.

 Γιατί οι άλλοι κι όχι εμείς;

 Και πράγματι αυτό που συμβαίνει σε χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Αυστραλία, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ είναι εντυπωσιακό. Ολόκληρο το νησάκι Έλλις, για παράδειγμα – γνωστό στους Έλληνες μετανάστες ως «Καστριγγάρι» –, που βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης και λειτουργούσε ως σταθμός ελέγχου μεταναστών από το 1892 έως το 1924, σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και ιστορικό κέντρο μετανάστευσης. Το πλούσιο αρχειακό υλικό του, μάλιστα, έχει ψηφιοποιηθεί και είναι διαθέσιμο στο Διαδίκτυο (www.ellisisland.org). Ενώ ο επισκέπτης του νησιού έχει τη δυνατότητα να «ζήσει» για λίγες ώρες ως μετανάστης, περνώντας από τα ιατρεία, τους κοιτώνες, αλλά και να ακούσει αυθεντικά μαγνητοφωνημένα αποσπάσματα από προσωπικές αφηγήσεις μεταναστών.

Φυσικά, κάτι τέτοιο ακούγεται πολύ μακρινό για τα ελληνικά δεδομένα. Κι όμως, η δημιουργία του Ελληνικού Μουσείου Μετανάστευσης φαίνεται να έχει πάρει τον δρόμο της, μιας και έχει ανακοινωθεί επίσημα πως θα συμπεριλαμβάνεται στην «Πολιτιστική Ακτή», στο σχέδιο, δηλαδή, ανάπλασης του παραλιακού μετώπου του Πειραιά. Για τον σκοπό αυτό έχει παραχωρηθεί η «πέτρινη» αποθήκη του ΟΛΠ, κτήριο του τέλους του 19ου αιώνα, και έχει ήδη ολοκληρωθεί η προμελέτη για την ανακαίνισή του.

Παράλληλα, τα τελευταία δύο χρόνια ο Σύλλογος, μέσω των πενήντα περίπου εθελοντών του, συλλέγει και καταγράφει προφορικές μαρτυρίες μεταναστών από και προς την Ελλάδα, μαζί με σχετικά αντικείμενα (από φωτογραφίες, έγγραφα, σουβενίρ, κάρτες μέχρι μαντήλια και μικροέπιπλα). Αλλά και εντοπίζει μέσω Οργανώσεων της Ομογένειας εάν υπάρχουν ορισμένες έτοιμες συλλογές ανά τον κόσμο. «Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί. Είμαστε όμως σχεδόν βέβαιοι πως πρέπει να υπάρχουν, γι’ αυτό και συνεχίζουμε την έρευνα», μας εξηγεί ο Στράτος Ραπτόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου ΕΛΜΜΕ.

 Εθελοντές για το μουσείο

 Ανάμεσα στους εθελοντές που εργάζονται για τη συγκέντρωση του υλικού που θα αποτελέσει την πρώτη ύλη για τη δημιουργία του μουσείου, συναντάμε από φοιτητές και απλούς ενεργούς πολίτες έως ακαδημαϊκούς και μουσειολόγους. Έχουν ήδη ξεχωρίσει κάποιες βασικές περιόδους εργασίας: η μετανάστευση Ελλήνων προς την Αμερική τις δεκαετίες 1900-1920, το κύμα Ελλήνων μεταναστών προς Γερμανία και Αυστραλία τις δεκαετίες 1950-1970, αλλά και οι τελευταίες δεκαετίες από το 1990 έως σήμερα, που αφορούν την έλευση μεταναστών κυρίως από την Αλβανία και την Ασία.

Κάποια από τα αποκτήματα της μικρής αλλά διαρκώς διευρυνόμενης συλλογής κάνουν τα μέλη του ΕΛΜΜΕ να νιώθουν ήδη υπερήφανα. Ανάμεσά τους μια επιστολή του Ελύτη που απευθύνεται στους Έλληνες της Σουηδίας την εποχή που παραλάμβανε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και το μισό τμήμα μιας εικόνας του Θεόφιλου, την οποία η μητέρα μιας οικογένειας έκοψε στη μέση όταν αναγκάστηκε να δώσει τα δύο της παιδιά για υιοθεσία σε Αθήνα και Αμερική με σκοπό να την ενώσει με το άλλο μισό όταν ξαναβρεθούν. Αντικείμενα που αποτελούν την πρώτη «μαγιά» πάνω στην οποία θα στηθεί το μουσείο.

Για το τέλος ρωτάμε τον Στρ. Ραπτόπουλο εάν σκέφτονται να εντάξουν στην έρευνά τους μια ακόμη τελευταία κατηγορία που διαμορφώνεται στις μέρες μας, το ολοένα αυξανόμενο κύμα των Ελλήνων που εγκαταλείπουν τη χώρα λόγω οικονομικής κρίσης. «Το γεγονός ότι ήρθε και πάλι η σειρά μας να μεταναστεύσουμε δείχνει την ιστορική συνέχεια του φαινομένου και κάνει ακόμη πιο επίκαιρη την ιδέα της δημιουργίας ενός τέτοιου μουσείου, που μάλιστα θα περιλαμβάνει εξίσου και θα γεφυρώνει το διπλό μεταναστευτικό φαινόμενο, από και προς την Ελλάδα», τονίζει. Μας αποκαλύπτει μάλιστα πως τα μέλη οραματίζονται τη διεύρυνση μελλοντικά του μουσείου σε έναν ευρύτερο Μεταναστευτικό Οργανισμό, που θα παρέχει πληροφορίες και βοήθεια στους μετανάστες και των δύο καταστάσεων. Ας το ελπίσουμε!

Info: Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο elmme2010.blogspot.com